Specustawa, która reguluje pomoc obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym, zawiera ważne postanowienia dotyczące legalizacji pobytu i zatrudnienia obywateli Ukrainy w Polsce. Jednym z najważniejszych jest możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez uchodźców. W tym artykule przedstawiamy podstawowe zasady i warunki, które trzeba spełnić, aby legalnie prowadzić działalność gospodarczą w Polsce będąc obywatelem Ukrainy uciekającym przed konfliktem. Dowiedz się czy JDG jest opcją dla obywateli Ukrainy.
Spis treści
- Wymóg legalności pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
- Pobyt w Polsce przed 24 lutego 2022 roku, a jednoosobowa działalność gospodarcza obywateli Ukrainy
- Jednoosobowa działalność gospodarcza obywateli Ukrainy a obowiązek posiadania numeru PESEL
- Podsumowanie
Wymóg legalności pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Pierwszy warunek dotyczy legalności pobytu obywatela Ukrainy w Polsce.
Wspomniana na wstępie Specustawa uznaje pobyt obywatela Ukrainy za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 roku, tj. do dnia 24 sierpnia 2023 roku. Warunkiem jest jednak, aby wjechał on legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zadeklarował zamiar pozostania na jej terytorium. Co istotne, obywatele innego państwa niż Ukraina, będący małżonkami obywatela Ukrainy i przybyli do Polski 24 lutego 2024 roku lub później z terytorium Ukrainy, traktowania są tak samo jak obywatele Ukrainy.
Rozwiązania dotyczące uznania pobytu za legalny nie będą jednak miały zastosowania w stosunku do obywateli Ukrainy posiadających:
- zezwolenie na pobyt stały,
- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
- zezwolenie na pobyt czasowy,
- status uchodźcy,
- ochronę uzupełniającą,
- zgodę na pobyt tolerowany.
Przepisy nie obejmują również tych, którzy złożyli w Polsce wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone. Nie dotyczą także Ukraińców, który zadeklarowali zamiar złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce.
W powyższych przypadkach zasady pobytu cudzoziemców w Polsce nie ulegają zmianie.
Pobyt w Polsce przed 24 lutego 2022 roku, a jednoosobowa działalność gospodarcza obywateli Ukrainy
Obywatele Ukrainy, którzy przebywali na terytorium RP przed dniem 24 lutego 2022 roku i których nie można przypisać do grupy osób opuszczających terytorium Ukrainy z powodu działań wojennych, podlegają szczególnej regulacji. Przewiduje ona przedłużenie okresu ich pobytu, oraz okresów ważności dokumentów, jakie zostały im wydane dla celów potwierdzania ich uprawnień w zakresie wjazdu i pobytu na terytorium RP.
Zgodnie z przyjętym w Specustawie rozwiązaniem, jeżeli ostatni dzień legalnego pobytu obywatela Ukrainy w Polsce na podstawie wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy przypada w okresie od 24 lutego 2022 roku, okres ważności tej wizy lub zezwolenia ulega przedłużeniu do dnia 31 grudnia 2022 roku.
Natomiast jeżeli ostatni dzień legalnego pobytu obywatela Ukrainy w Polsce na podstawie wizy Schengen wydanej przez organ polski, wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen na podstawie dokumentu pobytowego albo innego dokumentu pobytowego wydanego przez organ tego państwa, uprawniającego do podróży po terytorium innych państw obszaru Schengen lub w ramach ruchu bezwizowego przypada w okresie od 24 lutego 2022 roku, a pobyt ten rozpoczął się przed tym dniem, jego pobyt uznaje się za legalny przez okres 18 miesięcy tj. do dnia 24 sierpnia 2023 roku.
Jednoosobowa działalność gospodarcza obywateli Ukrainy a obowiązek posiadania numeru PESEL
Art. 23 Specustawy stanowi, że obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium RP uznaje się za legalny na podstawie jej przepisów lub zapisów ustawy o cudzoziemcach (tj. dysponują ważnym tytułem pobytowym) mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy, o ile uzyskali numer PESEL.
O ile zatem pobyt obywatela Ukrainy w Polsce jest legalny, tylko jeden krok dzieli go od możliwości założenia działalności gospodarczej – uzyskanie numeru PESEL. Obywatel Ukrainy (jak również jego małżonek), który legalnie przybył do Polski od 24 lutego 2022 roku z terytorium Ukrainy, otrzyma PESEL po złożeniu osobiście, własnoręcznie podpisanego wniosku w dowolnym urzędzie gminy na terytorium Polski. Z praktycznego punktu widzenia dla osób planujących prowadzenie w Polsce działalności gospodarczej istotne jest, aby wnioskodawca wraz z wnioskiem o nadanie numeru PESEL złożył wniosek o założenie profilu zaufanego. Dysponując profilem zaufanym będzie mógł m.in. zarejestrować działalność gospodarczą on-line.
Z kolei obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski przed 24 lutego 2022 roku mogą albo zameldować się w Polsce (wówczas automatycznie uzyskają numer PESEL), albo na podobnych zasadach jak przybywający po 24 lutego 2022 roku złożyć wniosek w dowolnym urzędzie gminy.
Podsumowanie
Niewątpliwie pierwszym krokiem do samodzielności i stabilizacji dla większości uchodźców będzie podjęcie pracy zarobkowej. Wielu z nich zapewne zdecyduje się na otworzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. W okresie 18 miesięcy legalnego pobytu mogą zarejestrować ją w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) Mogą również zdecydować o prowadzeniu działalności gospodarczej w formie spółki osobowej lub kapitałowej – w tym spółki jawnej i partnerskiej – i zarejestrować ją w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).
Podobnie małżonek obywatela Ukrainy, o ile przybył do Polski z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, może prowadzić w Polsce działalność gospodarczą. Specustawa w sposób znaczny rozszerza zatem katalog osób uprawnionych do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w Polsce. Dotychczas bowiem cudzoziemiec niedysponujący odpowiednimi dokumentami legalizacyjnymi miał prawo na terenie Polski do prowadzenia działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością, prostej spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat, zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.