W ostatnich latach programiści stali się jedną z najliczniejszych grup zawodowych. Dotyczy to zarówno rynku Polskiego jak i światowego. Większość programistów wykonuje swoją działalność na zasadzie freelancingu, prowadząc tak naprawdę jednoosobową działalność gospodarczą. Od momentu wejścia w życie przepisów „Polskiego Ładu” wybór formy opodatkowania działalności w sektorze IT przestał być oczywisty. Sprawdźmy jak wygląda opodatkowanie działalność IT.
Możliwe formy opodatkowania działalności IT
Co do zasady samozatrudniony programista może wybrać jedną z następujących form opodatkowania:
- zasady ogólne – skala podatkowa,
- ryczałt przychodów ewidencjonowanych,
- podatek liniowy.
Decydując o formie opodatkowania programiści najczęściej stają przed alternatywą wyboru pomiędzy podatkiem liniowym oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Stąd też na nich właśnie skupimy się w dalszej części rozważań. Niemniej jednak kilka słów należy poświecić zasadom ogólnym, czyli tzw. skali podatkowej.
Opodatkowanie działalności IT – zasady ogólne (skala podatkowa)
Składka zdrowotna przy zasadach ogólnych wynosi 9% dochodów, ale nie mniej niż 270,90 zł miesięcznie. Nie da się jej obniżyć ani odliczyć od podatku. Oznacza to, że im wyższy dochód, tym wyższa składka. Z kolei podstawowa stawka podatku wynosi 17% od dochodów. Jednakże po przekroczeniu określonego progu (Polski Ład podniósł ten próg z 85 528 zł do 120 000 zł) od nadwyżki trzeba zapłacić już 32% podatku.
Do plusów tej formy opodatkowania niewątpliwie należy możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku oraz ulgi dla klasy średniej, a także innych ulg podatkowych. Wśród nich wskazać należy przede wszystkim niezwykle istotną dla programistów ulgę IP – Box dla przedsiębiorców osiągających przychody z komercjalizacji praw własności intelektualnej. Możliwe jest również wspólne rozliczenie z małżonkiem.
Skala podatkowa polecana jest jednakże przede wszystkim podatnikom osiągających relatywnie niskie przychody bądź ponoszącym wysokie koszty uzyskania przychodu. Zatem w większości przypadków nie będzie dla programistów najkorzystniejszym rozwiązaniem.
Opodatkowanie działalności IT – plusy i minusy ryczałtu
Ryczałt, a dokładniej zryczałtowany podatek dochodowy od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, jest uproszczoną formą opodatkowania przychodów. Minusy ryczałtu wiążą się ściśle z jego główną cechą charakterystyczną – brakiem możliwości odliczenia kosztów. Oznacza to, że opodatkowaniu podlega przychód, a nie dochód (czyli przychód pomniejszony o koszty). Nie ma zatem możliwości obniżenia podstawy wymiaru podatku dochodowego firmowymi wydatkami. Odliczeniu podlegają tylko składki na ZUS, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, ulga rehabilitacyjna i ulga na internet, a także darowizny na określone cele (m.in. na cele publiczne, kultu religijnego).
Dodatkowo programiści, którzy wybiorą ryczałt, nie będą mogli skorzystać z tzw. ulgi IP – Box dla przedsiębiorców osiągających przychody z komercjalizacji praw własności intelektualnej, czy też z ulgi dla klasy średniej. Płacąc ryczałt, nie można również rozliczyć się wspólnie z małżonkiem. Nadto z tej formy opodatkowania nie mogą skorzystać podatnicy, którzy w ramach prowadzonej działalności uzyskają przychody z czynności wykonanych na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które wykonywali w roku poprzedzającym rok podatkowy, lub wykonywali albo wykonują w roku podatkowym w ramach stosunku pracy bądź spółdzielczego stosunku pracy.
Jednak obok minusów istnieją również i plusy tej formy opodatkowania. Należy do nich niewątpliwie nowa (zmniejszona przepisami Polskiego Ładu) stawka ryczałtu dla programistów wynosząca obecnie 12%. Stawka może być jeszcze niższa i wynosić 8,5%, jeżeli podatnik świadczy usługi takie jak:
- zarządzanie stronami internetowymi z zapewnieniem infrastruktury,
- automatyzacja procesów wdrożeń systemów informatycznych,
- projektowanie koncepcji,
- tworzenie dokumentacji technicznej systemów komputerowych, czy też
- testy manualne oprogramowania.
Również składka zdrowotna przy ryczałcie może okazać się niższa niż przy innych formach opodatkowania. W 2022 r. wynosi, w zależności od przychodów danego przedsiębiorcy:
- 335,94 zł miesięcznie (przychody roczne do 60 tys. zł),
- 559,89 zł miesięcznie (przychody roczne pomiędzy 60 tys.-300 tys. zł)
- lub maksymalnie 1007,81 zł miesięcznie (przychody roczne ponad 300 tys. zł).
Opodatkowanie działalności IT – podatek liniowy
Ostatnia z omawianych form opodatkowania – podatek liniowy – do czasu wejścia w życie Polskiego Ładu była najczęściej wybieraną przez programistów formą opodatkowania. W przypadku podatku liniowego podstawę opodatkowania stanowi dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Stawka podatkowa w wysokości 19% jest stała – stosuje się ją niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu. Z kolei składka zdrowotna wynosi 4,9% dochodów (ale nie mniej niż 270,90 zł miesięcznie). Jest zatem niższa niż w przypadku zasad ogólnych, ale wyższa niż w przypadku ryczałtu.
Przedsiębiorcy opodatkowani liniowo mogą skorzystać z niektórych, funkcjonujących jeszcze przed 2022 rokiem ulg, jak i nowych ulg dla biznesu wprowadzonych przez Polski Ład (np. na automatyzację i robotyzację, na konsolidację itp.). Nie przysługuje im natomiast ulga dla klasy średniej. Nie dotyczy ich również kwota wolna od podatku, ani nie mogą rozliczyć się wspólnie z małżonkiem. Możliwość zastosowania podatku liniowego jako formy opodatkowania nie przysługuje nadto przedsiębiorcy, który świadczy usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w roku, w którym w tym samym zakresie świadczył dla niego usługi ze stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.
Jaka forma opodatkowania działalności IT jest najkorzystniejsza?
Jak się łatwo domyślić nie ma jednej dobrej odpowiedzi na to pytanie. Wszystko zależy od oceny działalności prowadzonej przez danego przedsiębiorcę. Pomijając ograniczenia dotyczące świadczenia usług na rzecz byłego pracodawcy, głównym kryterium warunkującym wybór danej formy opodatkowania powinny być tak osiągane przez przedsiębiorcę dochody, jak i ponoszone koszty.
Przykładowo:
Programista X osiąga dochód w wysokości 10.000,00 zł miesięcznie, co rocznie daje mu 120.000,00 zł. Nie ponosi stałych, wysokich kosztów działalności, a jedynie w jednym miesiącu zainwestował w sprzęt 5.000,00 zł.
W przypadku podatku liniowego roczna wysokość podatku będzie wynosiła 19% x (120.000,00 – 5.000,00) = 21.850,00 zł
W przypadku ryczałtu wysokość roczna podatku będzie wynosiła 12% x 120.000,00 = 14.400,00 zł.
Dodatkowo w omawianym przykładzie przy wyborze ryczałtu niższa będzie stawka zdrowotna, ale programista nie będzie mógł skorzystać z ulg podatkowych (w tym ulgi Ip-Box). Na pierwszy rzut oka korzystniejszy dla przedsiębiorcy wydaje się zatem ryczałt, jednak jeśli jednak koszty Programisty A by wzrosły mogłoby się okazać, że ryczałt nie jest wcale tak korzystnym rozwiązaniem.
Dokonując wyboru formy opodatkowania należy mieć również na względzie sytuację osobistą przedsiębiorcy.
Przykładowo jeżeli planuje w najbliższym czasie wziąć kredyt, to będąc na ryczałcie będzie oceniony jako mający mniejszą zdolność kredytową. Bank, gdy ustala zdolność, oblicza procent dochodu na podstawie przychodu uzyskanego przez firmę. Wówczas przedsiębiorca opodatkowany ryczałtowo wypada mniej korzystnie niż rozliczający się na zasadach podatku liniowego i szanse na otrzymanie kredytu maleją.
Jak zmienić formę opodatkowania?
Na zakończenie warto wspomnieć w jaki sposób można dokonać zmiany formy opodatkowania. Zgodnie z Ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9a), oraz Ustawą o ryczałcie (art. 9), formę opodatkowania na dany rok można wybrać co do zasady do 20-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca osiągnął pierwszy przychód z działalności w danym roku podatkowym. Jeżeli zatem firma osiągnęła przychód w styczniu, może to zrobić najpóźniej w lutym.
Raz dokonany wybór formy opodatkowania jest ważny także przez kolejne lata, o ile podatnik go nie zmieni. Zatem jeśli przedsiębiorca chce pozostać przy dotychczasowej formie, nie musi nic robić. Jeżeli zaś planuje przejść na podatek liniowy lub ryczałt, powinien złożyć oświadczenie o wyborze wskazanej przez siebie formy opodatkowania. Z kolei jeżeli stosował dotąd ryczałt lub podatek liniowy, a chce przejść na zasady ogólne (skalę podatkową), zasadne będzie oświadczenie o rezygnacji z dotąd stosowanej formy. Powyższe wnioski można kierować w formie pisemnej do naczelnika urzędu skarbowego lub dokonać zmiany w CEIDG.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat, zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.