Grupowe zwolnienia – odprawa i procedura

Grupowe zwolnienia są przeprowadzane, kiedy pracodawca chce rozwiązać stosunek pracy z większą liczbą pracowników z przyczyn niezwiązanych z nimi. Jak wyglądają zwolnienia grupowe krok po kroku? Co z odprawą, okresem wypowiedzenia czy zwolnieniem lekarskim? Wyjaśniamy!

Co to są grupowe zwolnienia?

Grupowe zwolnienia to szczególny rodzaj rozwiązania umowy o pracę. Służy pracodawcom do redukcji zatrudnienia w sytuacjach, gdy jest to konieczne ze względu na przyczyny nieleżące po stronie pracownika. Procedura zwolnień grupowych jest ściśle uregulowana prawem (m.in. w ustawie o zwolnieniach grupowych z  13 marca 2003 roku), tak aby chronić prawa pracowników.

Warunki zastosowania procedury grupowych zwolnień

Dla uruchomienia procedury grupowych zwolnień muszą być spełnione następujące warunki:

1. Pracodawca musi zatrudniać co najmniej 20 osób.
   • wliczani są wszyscy pracownicy, niezależnie od wymiaru etatu, z wyjątkiem pracowników tymczasowych.
2. Wystąpią czynniki niezależne od pracownika, np. bankructwo firmy.
3. Zachowano próg liczby zwalnianych w okresie nieprzekraczającym 30 dni, który wynosi co najmniej:
   • 10 pracowników, gdy firma zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
   • 10% pracowników, gdy firma zatrudnia co najmniej 100, ale mniej niż 300 pracowników,
   • 30 pracowników, gdy firma zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Przyczyny zastosowania grupowego zwolnienia

Wdrożenie procedury grupowego zwolnienia może nastąpić z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, m.in. w wyniku:

• restrukturyzacji firmy,
• likwidacji zakładu pracy,
• zmian technologicznych,
• pogorszenia sytuacji ekonomicznej firmy.

Osoby chronione przed grupowymi zwolnieniami

Istnieje grupa osób, które są objęte szczególną ochroną i nie mogą zostać zwolnione w ramach zwolnień grupowych. Należą do niej:

1. Pracownicy w wieku przedemerytalnym.
2. Kobiety w ciąży.
3. Pracownicy przebywający na urlopie:
   • macierzyńskim,
   • na warunkach urlopu macierzyńskiego,
   • rodzicielskim,
   • ojcowskim.
4. Funkcjonariusze związkowi i społeczni inspektorzy pracy.
5. Pracownicy powołani do odbycia służby.

Pracodawca może wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy lub płacy pracownikom chronionym. Oznacza to zwykle:

• transfer pracownika na inne stanowisko pracy,
• lub obniżenie wynagrodzenie pracownika – wtedy to do końca okresu ochrony będzie mu przysługiwać dodatek wyrównawczy.

Procedura zastosowania grupowych zwolnień

Procedura wdrożenia zwolnień grupowych nakłada na pracodawcę szereg obowiązków i wygląda następująco:

Pracodawca ma obowiązek powiadomić na piśmie o:

• przyczynach planowanego zwolnienia grupowego,
• liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych, do których należą,
• grupach pracowników objętych zamiarem zwolnienia,
• okresie, w ciągu którego nastąpi zwolnienie grupowe,
• kryteriach klasyfikacji pracowników do zwolnienia,
• kolejności zwalniania pracowników,
• propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych ze zwolnieniem, np. świadczeń pieniężnych.

Grupowe zwolnienie – odprawa

Pracodawca ma obowiązek wypłacić odprawy pieniężne pracownikom objętym zwolnieniami grupowymi. Jej wysokość zależy od stażu pracy pracownik. Wynosi odpowiednio:

To minimalna wysokość odprawy określona ustawą. Wewnętrzne przepisy obowiązujące u pracy, np. układ zbiorowy pracy, mogą przewidywać inne kwoty odpraw przy zwolnieniach grupowych. Maksymalna wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Okres wypowiedzenia w przypadku grupowych zwolnień

Okres wypowiedzenia przy grupowych zwolnieniach uzależniony jest od stażu pracy pracownika. Przedstawia się następująco:

Do okresu wypowiedzenia wlicza się:

• okres urlopu wypoczynkowego,
• inne okresy nieobecności w pracy, za które pracownik otrzymuje wynagrodzenie.

Pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Wyjątkowo może skrócić okres wypowiedzenia do 1 miesiąca, za zgodą pracownika. Wtedy pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.

Grupowe zwolnienia a usprawiedliwiona nieobecność pracownika

Ochrona pracownika przebywającego na urlopie lub na L4 przez zwolnieniem grupowym polega na zakazie rozwiązywania z nimi umów o pracę za wypowiedzeniem do momentu upływu terminów umożliwiających rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia.

Wyjątkowo pracodawca może:

1. Rozwiązać umowy o pracę za wypowiedzeniem:
   • gdy urlop trwa co najmniej 3 miesiące,
   • w przypadku innej usprawiedliwionej nieobecności, gdy upłynął okres uprawniający do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia (dla L4 – wyczerpanie 182 dni zasiłku chorobowego i 3 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego).
2. Wypowiedzieć warunki pracy i płacy w dowolnym momencie trwania usprawiedliwionej nieobecności pracownika.

Zasady ponownego zatrudnienia po grupowym zwolnieniu

Osobom zwolnionym w wyniku zwolnień grupowych przysługuje pierwszeństwo zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy. To prawo, a nie gwarancja automatycznego powrotu na samo stanowisko. Pracodawca może zaproponować inne warunki, które pracownik może zaakceptować lub odrzucić.

Warunki pierwszeństwa ponownego zatrudniania przewidują, że:

• pracodawca musi ponownie zatrudniać pracowników w tej samej grupie zawodowej,
• zwolniony pracownik musi zgłosić w ciągu roku od zwolnienia chęć powrotu do pracy u tego pracodawcy,
• nie może minąć więcej niż 15 miesięcy od rozwiązania stosunku pracy w ramach zwolnienia grupowego.

Grupowe zwolnienia – podsumowanie

Grupowe zwolnienia to sformalizowany proces rozwiązania stosunku pracy z przyczyn nieleżących po stronie pracownika. Znajomość procedury i przysługujących praw może pomóc w łagodzeniu negatywnych skutków takiej sytuacji.

Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat, zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.

FAQ – Pytania i odpowiedzi na temat: Grupowe zwolnienia