Już niedługo znika użytkowanie wieczyste. 7 lipca 2023 roku Sejm odrzucił poprawki Senatu do ustawy ws. likwidacji użytkowania wieczystego i ma ona teraz trafić do podpisu prezydenta. Kto na niej może skorzystać? Jakie są zasady płatności i terminy związane z uwłaszczeniem gruntu? Przedstawiamy w artykule poniżej.
Spis treści
- Czym jest użytkowanie wieczyste?
- Kiedy znika użytkowanie wieczyste? Podmioty mogące skorzystać z uwłaszczenia gruntu
- Kiedy znika użytkowanie wieczyste? Termin na wystąpienie z żądaniem uwłaszczenia gruntu
- Kiedy znika użytkowanie wieczyste? Zasady płatności za uwłaszczenie gruntu
- Kiedy znika użytkowanie wieczyste? Brak możliwości uwłaszczenia gruntu
- Podsumowanie
Czym jest użytkowanie wieczyste?
Użytkowanie wieczyste to forma prawna, która pozwala osobie fizycznej lub prawnej na korzystanie z nieruchomości przez określony czas w zamian za opłatę. Użytkownik wieczysty ma w tym czasie prawo do wykorzystywania nieruchomości oraz ponosi koszty jej utrzymania, ale nie ma prawa jej własności. Z kolei właściciel nieruchomości, w okresie użytkowania wieczystego, otrzymuje od użytkownika wieczystego opłaty w postaci rocznego czynszu lub opłaty jednorazowej.
Do głównych cech użytkowania wieczystego zalicza się:
- określony czas trwania – umowę użytkowania wieczystego zawiera się na czas określony, ma ona zawsze ustalony termin zakończenia obowiązywania,
- odpłatność – użytkownik wieczysty, w okresie użytkowania wieczystego, płaci określone opłaty za korzystanie z danej nieruchomości, których wysokość zależna jest od lokalizacji czy powierzchni nieruchomości,
- ograniczenia w korzystaniu wynikające z przepisów prawa i warunków umowy – użytkownik wieczysty nie może sprzedać danej nieruchomości, ale może ją wynajmować lub przenieść na inną osobę prawo jej użytkowania,
- możliwość przenoszenia na inne osoby – w takiej sytuacji nowy użytkownik wieczysty przejmuje obowiązki i prawa wynikające z umowy użytkowania wieczystego.
Kiedy znika użytkowanie wieczyste? Podmioty mogące skorzystać z uwłaszczenia gruntu
Z nowego modelu wykupienia nieruchomości gruntowej, wprowadzonego przepisami o likwidacji użytkowania wieczystego, będą mogli skorzystać:
- przedsiębiorcy,
- osoby fizyczne,
- spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe,
- mieszkańcy osiedli.
Kiedy znika użytkowanie wieczyste? Termin na wystąpienie z żądaniem uwłaszczenia gruntu
Nowelizacją dodano do ustawy o gospodarce nieruchomościami przepisy epizodyczne dotyczące roszczenia o sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz jej użytkownika wieczystego. Określają one m.in. termin na wystąpienie przez użytkownika wieczystego nieruchomości gruntowej z żądaniem sprzedaży tej nieruchomości na jego rzecz. Zgodnie z przepisami o likwidacji użytkowania wieczystego, użytkownik wieczysty będzie mieć na to 12 miesięcy od dnia ich wejścia w życie.
Kiedy znika użytkowanie wieczyste? Zasady płatności za uwłaszczenie gruntu
Nowelizacja wprowadza do ustawy o gospodarce nieruchomościami przepisy określające zasady płatności za uwłaszczenie gruntu, zgodnie z którymi:
- w przypadku zapłaty ceny jednorazowo – to 20-krotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży,
- w przypadku rozłożenia ceny na raty – to 25-krotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży.
Samorządy mogą przyjąć tę samą zasadę lub negocjować cenę z nabywcą, przy czym nie może ona przekroczyć rynkowej wartości nieruchomości gruntowej.
Przewidziano również możliwość udzielenia przez właściwy organ bonifikaty w wysokości 90% od ceny nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Skarbu Państwa sprzedawanej osobie fizycznej:
- w stosunku do której orzeczono niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym lub znacznym lub przed ukończeniem 16. roku życia,
- zamieszkującej w dniu wystąpienia z żądaniem z osobami, o których mowa powyżej, będącej opiekunem prawnym lub przedstawicielem ustawowym tych osób,
- będącej członkiem rodziny wielodzietnej w rozumieniu ustawy o Karcie Dużej Rodziny i uprawnionej do posiadania Karty Dużej Rodziny.
Przepisy o likwidacji użytkowania wieczystego pozwalają na skorzystanie przez przedsiębiorców z możliwości rozliczenia wartości uwłaszczanego gruntu w dostępnym limicie pomocy de minimis.
Kiedy znika użytkowanie wieczyste? Brak możliwości uwłaszczenia gruntu
Zgodnie z nowelizacją, żądanie sprzedaży nieruchomości na rzecz jej użytkownika wieczystego nie przysługuje:
- w odniesieniu do nieruchomości gruntowej niezabudowanej,
- jeżeli nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste po dniu 31 grudnia 1997 roku,
- jeżeli użytkownik wieczysty nie wykonał zobowiązania określonego w umowie o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste,
- w odniesieniu do gruntów położonych na terenie portów i przystani morskich w rozumieniu ustawy o portach i przystaniach morskich,
- jeżeli grunt jest wykorzystywany na prowadzenie rodzinnego ogrodu działkowego w rozumieniu ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.
Brak możliwości uwłaszczenia dotyczy również gruntów Skarbu Państwa powierzonych:
- Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa,
- Agencji Mienia Wojskowego,
- Lasom Państwowym,
- parkom narodowym,
- Wodom Polskim.
Na gruncie przepisów o likwidacji użytkowania wieczystego nie jest możliwe zawarcie umowy sprzedaży gruntu, wobec którego toczy się postępowanie o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego.
Podsumowanie
Najnowsza nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami przewiduje likwidację użytkowania wieczystego poprzez uwłaszczanie gruntów na wniosek użytkownika wieczystego. Użytkownik wieczysty będzie mógł wystąpić z żądaniem sprzedaży danej nieruchomości gruntowej na jego rzecz. Termin złożenia wniosku będzie wynosił 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy nowelizującej. Organy publiczne nie będą mogły odmówić sprzedaży gruntu na rzecz użytkownika wieczystego, który złoży wniosek we wskazanym terminie. Celem nowelizacji jest wyeliminowanie obowiązku ponoszenia co roku opłat rocznych za użytkowanie wieczyste oraz niepewności wynikającej z jego terminowego charakteru. Ustawa zostanie teraz przedstawiona prezydentowi do podpisu. Jej zapisy w zakresie nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami wejdą w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat, zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.