Dlaczego każdy podatnik powinien wiedzieć, czym są koszty NKUP? Taka wiedza pozwoli mu m.in. uniknąć błędów w rozliczeniu podatkowym. Co się do nich zalicza? Wyjaśniamy, czym są NKUP.
Co to jest NKUP?
NKUP obejmują wydatki, których podatnik nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Takie, które:
- nie mają związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- i nie służą osiągnięciu przychodów.
Oznacza to, że nie mogą obniżyć podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Katalog kosztów NKUP
Katalog kosztów NKUP jest zamknięty. Wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów określają:
- ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT),
- ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT).
Przykłady kosztów NKUP
Można wyróżnić kilka kluczowych kategorii wydatków zaliczanych do NKUP:
- Kary umowne i odszkodowania:
- kary i odszkodowania związane z wadami towarów, robót i usług, zwłoką w dostawie lub usunięciu wad,
- wszelkiego rodzaju kary, koszty egzekucyjne oraz odsetki budżetowe.
2. Podatki i opłaty:
- podatek dochodowy, podatek od spadków i darowizn, podatek VAT (z pewnymi wyjątkami).
- naliczony podatek VAT może stanowić koszt uzyskania przychodów w przypadku:
- zwolnienia z podatku VAT,
- koszt nabycia towarów i usług w celu odsprzedaży/świadczenia usług zwolnionych z VAT.
- brak możliwości odliczenia VAT (np. usługi noclegowe)
3. Wynagrodzenia za pracę własną:
- w przypadku spółek osobowych – wynagrodzenia wypłacane współmałżonkowi lub małoletnim dzieciom za pracę w firmie nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
- dotyczy to zarówno wypłat gotówkowych, jak i przelewów na rachunek bankowy.
4. Dokształcanie przedsiębiorcy:
- wydatki na dokształcanie, które nie dostarczają wiedzy niezbędnej do prowadzenia działalności, nie są kosztem uzyskania przychodów (np. nauka języków obcych).
- do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć jedynie koszty szkoleń i kursów ściśle związanych z daną działalnością.
5. Dodatkowe przykłady kosztów NKUP to:
- wydatki na reprezentację poniżej określonego progu,
- darowizny,
- kary administracyjne,
- wydatki na cele prywatne,
- podatki naliczone, ale niezapłacone.
Koszty NKUP a koszty uzyskania przychodu
Koszt uzyskania przychodu to wydatek poniesiony w celu:
- uzyskania przychodu, np. zakup materiałów do produkcji,
- zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, np. wynajem lokalu użytkowego.
Warunkami zaliczenia poszczególnych wydatków do kosztów uzyskania przychodu są:
- bezpośredni lub pośredni związek z działalnością, np. zakup materiałów biurowych,
- udokumentowanie wydatku, np. fakturą, rachunkiem,
- celowość wydatku – musi być racjonalny i uzasadniony ekonomicznie.
- brak na liście wydatków wyłączonych z kosztów, np. wydatki na alkohol.
Główne różnice pomiędzy kosztami NKUP a kosztami uzyskania przychodu to:
Kryterium | Koszty uzyskania przychodu | Wydatki NKUP (niestanowiące kosztów uzyskania przychodu) |
Definicja | wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów | wydatki, które nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub nie służą osiągnięciu przychodów |
Związek z działalnością gospodarczą | wymagany | niewymagany |
Celowość | racjonalny i uzasadniony ekonomicznie | może być dowolny |
Możliwość zaliczenia do kosztów | Umożliwia obniżenie podstawy opodatkowania | Nie obniża podstawy opodatkowania |
Czy można zakwestionować koszty uzyskania przychodu?
Koszty poniesione w innym celu niż związanym z działalnością nie stanowią kosztów podatkowych i mogą być zakwestionowane przez US. Urząd może uznać, że takie wydatki:
- mają pozorny charakter,
- są umieszczenie na liście w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT (zamknięty katalog wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów),
- nie spełniają ustawowych warunków,
- mają związek z przychodami zwolnionymi z podatku.
Skutki zakwestionowania kosztów uzyskania przychodu
Zakwestionowanie kosztów uzyskania przychodu skutkuje:
- brakiem możliwości zaliczenia kosztu do kosztów uzyskania przychodów,
- zwiększeniem podstawy opodatkowania,
- koniecznością zapłaty wyższego podatku.
Wyjątki od katalogu wydatków zaliczanych do NKUP
Istnieje kilka wyjątków od katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. Obejmują one m.in.:
- wydatki na reprezentację – do 150% limitu dziennego (200 zł dla podatników rozliczających się miesięcznie i 500 zł dla podatników rozliczających się kwartalnie),
- odsetki od pożyczek zaciągniętych na cele związane z działalnością gospodarczą.
Konsekwencje błędnego zaliczenia wydatków do NKUP
Błędne zaliczenie wydatków do NKUP może skutkować:
- doliczeniem podatku dochodowego od kwoty błędnie zaliczonych wydatków,
- odsetkami od zaległości podatkowych,
- karą pieniężną.
Koszty NKUP a środki trwałe
Nabycie środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (WNiP) podlega innym zasadom rozliczeń w porównaniu do standardowych wydatków firmowych. Wynika to z ich specyficznej charakterystyki, tj.:
- długiego okresu użytkowania (ponad 1 rok)
- znacznej wartości początkowej (powyżej 10 000 zł netto).
Koszty NKUP związane z nabyciem środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych charakteryzuje to, że:
- dotyczą aktywów o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż 1 rok i wartości początkowej powyżej 10 000 zł netto.
- kosztem jest amortyzacja, czyli zużycie w czasie.
- amortyzacja rozliczana jest w okresach użytkowania.
- odpisy amortyzacyjne dokonywane są zgodnie ze stawką określoną w przepisach.
Koszty NKUP – podsumowanie
Znajomość katalogu wydatków NKUP jest niezwykle ważna dla każdego podatnika. Pozwala na prawidłowe rozliczenie podatku dochodowego i uniknięcie błędów, które mogą skutkować negatywnymi konsekwencjami. Przepisy dotyczące NKUP są często zmieniane, dlatego warto na bieżąco śledzić zmiany w tym zakresie.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat, zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.
FAQ – Pytania i odpowiedzi na temat: Koszty NKUP
Co to są koszty NKUP?
NKUP to katalog wydatków, których podatnik nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, a co za tym idzie, nie mogą one obniżyć podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Jakie są przykłady kosztów NKUP?
Do NKUP zalicza się m.in.:
wydatki na zakup i remont środków trwałych o wartości początkowej poniżej 1500 zł netto
wydatki na zakup luksusowych samochodów
kary umowne
odsetki od pożyczek zaciągniętych na cele prywatne
Jakie są kryteria zaliczenia wydatków do NKUP?
Wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodu określają ustawy i jest to katalog zamknięty. Charakteryzują się tym, że:
nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą,
nie służą osiągnięciu przychodów,
są wymienione w katalogu NKUP.
Czy istnieją jakieś wyjątki od katalogu NKUP?
Tak, istnieje kilka wyjątków od katalogu NKUP, to m.in.:
wydatki na reprezentację według określonego progu,
odsetki od pożyczek zaciągniętych na cele związane z działalnością gospodarczą.
Jakie są konsekwencje błędnego zaliczenia wydatków do NKUP?
Błędne zaliczenie wydatków do NKUP może skutkować:
doliczeniem podatku dochodowego od kwoty błędnie zaliczonych wydatków,
odsetkami od zaległości podatkowych,
karą pieniężną.
Gdzie można znaleźć więcej informacji na temat NKUP?
Więcej informacji na temat NKUP można znaleźć na stronach internetowych:
Ministerstwa Finansów,
Krajowej Administracji Skarbowej.