Wielu Ukraińców przybyło do Polski w poszukiwaniu mieszkania oraz pracy w następstwie wojny w ich kraju. Jesteś pracodawcą, który planuje i zastanawia się, jak zatrudnić obywatela Ukrainy w 2024 roku? Zapraszamy do lektury artykułu poniżej. Wyjaśniamy, jakie obowiązki ma pracodawca w związku ze sprawdzaniem legalności pobytu cudzoziemca oraz przedstawiamy najważniejsze informacje związane z zatrudnianiem Ukraińców.
Spis treści
- Warunki zatrudnienia Ukraińca 2024
- Jak zatrudnić obywatela Ukrainy w 2024 roku? Status Ukraińca – charakter UKR
- Jak zatrudnić obywatela Ukrainy w 2024 roku? Okres ważności legalności pobytu Ukraińca w Polsce
- Podjęcie zatrudnienia przez Ukraińca w 2024 roku
- Obowiązek sprawdzania legalności pobytu Ukraińca
- Obowiązki pracodawcy w związku z zatrudnieniem Ukraińca 2024
- Jak zatrudnić obywatela Ukrainy w 2024 roku? Podsumowanie
Warunki zatrudnienia Ukraińca 2024
W Polsce zatrudniony może być Ukrainiec, którego:
- pobyt na terenie RP jest legalny, a jego tytuł pobytowy (np. zezwolenie na pobyt czasowy, zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej wydane przez Urząd ds. Cudzoziemców) jest ważny albo
- przebywa na terenie RP od 24 lutego 2022 roku i deklaruje zamiar przebywania na stałe w Polsce.
Ustawodawca dopuszcza możliwość zatrudnienia obywatela Ukrainy na podstawie umowy o pracę oraz umowy cywilnoprawnej. W Polsce pracę może również podjąć małżonek obywatela Ukrainy, który nie ma obywatelstwa ukraińskiego oraz członek najbliższej rodziny obywatela Ukrainy, który dysponuje Kartą Polaka. Warunkiem koniecznym do zatrudniania Ukraińca jest legalność jego pobytu.
Szczególne warunki zatrudnienia dotyczą także obywateli Ukrainy, którym jeszcze nie został przyznany tytuł pobytowy, ale procedura jego uzyskania została uruchomiona przed 24 lutego 2022 roku. Legalność pobytu liczy się od dnia złożenia wniosku o:
- udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy,
- przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej,
- udzielenie zezwolenia na pobyt stały i zgody na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej
do momentu, kiedy decyzja w przedmiocie przyznania tytułu prawnego stanie się ostateczna. W takiej sytuacji obywatel Ukrainy otrzymuje od wojewody stempel w paszporcie, potwierdzający zainicjowanie procedury uzyskania tytułu pobytowego.
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy w 2024 roku? Status Ukraińca – charakter UKR
Status UKR przysługuje obywatelom Ukrainy na podstawie tzw. ustawy pomocowej, w związku z trwającym na Ukrainie konfliktem zbrojnym. Od 1 kwietnia 2023 roku Ukraińcy przebywający na terytorium RP, mogą legalnie wystąpić o przyznanie im zezwolenia:
- na pobyt czasowy i pracę,
- na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
- na pobyt czasowy w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy w 2024 roku? Okres ważności legalności pobytu Ukraińca w Polsce
Obywatele Ukrainy, którzy przebywają na terytorium RP od 24 lutego 2022 roku, korzystają z czasowej ochrony w Polsce. Ochrona ta jest wyłączona, jeśli zostali nią objęci na terenie innego Państwa UE.
Na mocy specustawy zostały wprowadzone zmiany, mające istotne znaczenie dla zatrudniania obywateli Ukrainy. Zgodnie z nią jeśli ostatni dzień ważności dokumentu potwierdzającego pobyt Ukraińca w Polsce przypada w okresie od 24 lutego 2022 roku, to do 4 marca 2024 roku ulega wydłużeniu:
- okres legalnego pobytu Ukraińca,
- ważność wiz i zezwoleń na pobyt czasowy obywatela Ukrainy.
Podjęcie zatrudnienia przez Ukraińca w 2024 roku
Obywatel Ukrainy może podjąć pracę w Polsce, bez konieczności posiadania wizy lub równorzędnego dokumentu legalizującego jego pobyt w dwóch sytuacjach:
- przyjechał do Polski od 24 lutego 2022 roku, jego pobyt jest legalny i deklaruje chęć pozostania w Polsce,
- obywatel Ukrainy, który przebywa w Polsce legalnie, choć nie dotyczą go powyższe okoliczności; legalność pobytu obywatel Ukrainy może wykazać, przedkładając np. decyzję o udzieleniu zezwolenia na pobyt.
W takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek w ciągu 14 dni od rozpoczęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiadomić Powiatowy Urząd Pracy właściwy ze względu na swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania, za pośrednictwem portalu praca.gov.pl, o fakcie powierzenia pracy Ukraińcowi. To warunek konieczny do potwierdzenia legalności zatrudnienia Ukraińca.
Ustawodawca dopuszcza możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy, którzy spełniają wskazane powyżej warunki, na zasadach przewidzianych dla obywateli Polski, w tym świadczenia usług na zasadzie współpracy (B2B). Warunkiem koniecznym jest uzyskanie przez Ukraińca numeru PESEL.
Obowiązek sprawdzania legalności pobytu Ukraińca
Pracodawca, przed zatrudnieniem obywatela Ukrainy, ma obowiązek sprawdzić legalność jego pobytu. Obywatel Ukrainy, który przyjechał do Polski od 24 lutego 2022 roku, jego pobyt jest legalny i deklaruje chęć pozostania w Polsce, jak również ten, który przebywa w Polsce legalnie, choć nie dotyczą go powyższe okoliczności, ma obowiązek przedstawić:
- dokument potwierdzający nadanie numeru PESEL wraz ze statusem UKR lub
- dokument elektroniczny diia.pl potwierdzający legalność pobytu w RP i możliwość swobodnego poruszania się, w tym przekraczania granic (dostępny w aplikacji mObywatel).
Forma elektroniczna wykazania aktualności statusu pobytowego obywatela Ukrainy jest pewniejsza ze względu na natychmiastową aktualizację danych w systemie. Korzystając z formy tradycyjnej, istnieje ryzyko dezinformacji pracodawcy co do statusu Ukraińca. Chodzi o sytuacje, w których obywatel Ukrainy utraci numer PESEL ze statusem UKR, np. w związku z opuszczeniem Polski na okres dłuższy niż 30 dni.
Wtedy przestaje mu przysługiwać ochrona czasowa i związana z tym możliwość podjęcia zatrudnienia na terenie Polski. O tym pracodawca może się nie dowiedzieć, ze względu na rozpiętość czasową pomiędzy odnotowaniem faktu a przedłożeniem dokumentu. Ustawodawca zaleca pracodawcy cykliczną weryfikację aktualności statusu pobytu Ukraińca. Przepisy nie narzucają konkretnego czasookresu, dlatego pracodawca sam może określić taki okres, np. co miesiąc, co 3 miesiące.
Obowiązki pracodawcy w związku z zatrudnieniem Ukraińca 2024
Zatrudnienie Ukraińca nakłada na pracodawcę szereg obowiązków. Należą do nich m.in.:
- obowiązek wypłacania wynagrodzenia w kwocie nie niższej niż płaca minimalna lub stawka godzinowa minimalnego wynagrodzenia,
- zawarcie umowy na piśmie, która będzie uwzględniać warunki określone w porozumieniu z PUP,
- przedłożenie tłumaczenia umowy obywatelowi Ukrainy, aby miał pełną świadomość co do warunków zatrudnienia,
- zgłoszenie obywatela Ukrainy do ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia przez niego pracy.
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy w 2024 roku? Podsumowanie
Zatrudnienie obywatela Ukrainy podlega szczególnym regulacjom. Ustawodawca precyzyjnie określa podstawy, warunki oraz okres legalności pobytu Ukraińca. Na pracodawcy ciąży obowiązek systematycznego sprawdzania aktualności pobytu obywatela Ukrainy oraz zapewnienia mu odpowiednich warunków pracy. Sytuacja zawodowa w Polsce dotycząca obywateli Ukrainy zmienia się, dlatego warto na bieżąco śledzić rozwiązania prawne.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat, zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.