Pensja minimalna w 2024 roku zmieni się dwukrotnie. 1 stycznia oraz 1 lipca. Ile będzie wynosić minimalne wynagrodzenie, jakie pracownik może otrzymać za pracę w Polsce? Dowiesz się z artykułu poniżej.

Spis treści

Co to jest pensja minimalna?

Pensja minimalna to ustawowo określona, najniższa dopuszczalna wysokość wynagrodzenia miesięcznego za pracę, wskazana w postaci stawki lub minimalnego zarobku za pracę w obowiązującym wymiarze czasowym. Obowiązek jej określenia wynika z Konstytucji RP, a zasady ustalania minimalnego wynagrodzenia wskazuje ustawa z 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Wyraźnie określona dolna granica pensji, jaką może otrzymać pracownik zatrudniony w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, sprzyja stabilności zatrudnienia. Dlatego należność za pracę określona poniżej wskazanej ustawowo kwoty, stanowi naruszenie praw pracowniczych.

Pensja minimalna – powiązane świadczenia

Pensja minimalna stanowi podstawę do określania innych świadczeń przysługujących pracownikowi, tj.:

dopłaty do pensji w wysokości 20 % stawki godzinowej wynikającej z płacy minimalnej,
wynagrodzenia za czas przestoju (nie może być niższe niż płaca minimalna),
wysokości odprawy przy zwolnieniach grupowych (nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia).

Wysokość płacy minimalnej jest bazą dla ustalania wysokości składek na ubezpieczenia społeczne odprowadzanych przez początkujących przedsiębiorców (stawki preferencyjne obowiązujące w ciągu pierwszych 24 miesięcy liczone są od postawy równej 30 % minimalnego wynagrodzenia).

Od czego zależy wysokość pensji minimalnej?

Wstępną kwotę płacy minimalnej ustala się bazując na danych dotyczących prognozowanej na kolejny rok inflacji, a jeśli płaca minimalna jest niższa od połowy wysokości średniej krajowej, również w oparciu o dane określające 2/3 realnego wzrostu gospodarczego. Wzrost płacy minimalnej może być wyższy od przyjętego w ustawie minimum.

Zasady ustalania wysokości pensji minimalnej

Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę podlega corocznym negocjacjom w ramach Rady Dialogu Społecznego – organizacji zrzeszającej przedstawicieli pracodawców, pracowników i organów władzy (RDS). Rada Ministrów (RM) do 15 czerwca każdego roku przedstawia RDS propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia na kolejny rok i termin wprowadzenia projektowanej zmiany. Oprócz tego przedstawia dane dotyczące wysokości przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale roku, w którym odbywają się negocjacje, wskaźnik prognozowanego realnego przyrostu PKB oraz informację o:

wskaźniku cen w poprzednim roku,
prognozowanych na kolejny rok: wskaźniku cen i przeciętnego wynagrodzenia,
wydatkach gospodarstw domowych w poprzednim roku,
wskaźniku udziału dochodów z pracy najemnej oraz przeciętnej liczbie osób pozostających na utrzymaniu osoby pracującej najemnie w poprzednim roku,
wysokości przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w poprzednim roku według rodzajów działalności,
poziomie życia różnych grup społecznych,
warunkach gospodarczych państwa, w tym sytuacji budżetu państwa, wymogów rozwoju gospodarczego, poziomu wydajności pracy i konieczności utrzymania wysokiego poziomu zatrudnienia.

Po otrzymaniu od Rady Ministrów propozycji płacy minimalnej i kompletu informacji, RDS uzgadnia wysokość minimalnego wynagrodzenia w terminie 30 dni od dnia otrzymania wszystkich danych. Ostateczna kwota podlega ogłoszeniu w Monitorze Polskim, w drodze obwieszczenia Prezesa RM, w terminie do 15 września każdego roku.

W przypadku, gdy RDS nie uzgodni w powyższym terminie wysokości płacy minimalnej na następny rok, to RM ustala ją w drodze rozporządzenia do 15 września każdego roku wraz z proponowanym terminem wprowadzenia tej zmiany.

Zgodnie z założeniem ustawodawcy, w przypadku gdy prognozowany na następny rok wskaźnik cen, tj. przyjęty do opracowania projektu ustawy budżetowej średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem wynosi co najmniej 105%, wtedy ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz minimalnej stawki godzinowej od:

1 stycznia
1 lipca.

Na wynagrodzenie wpływa m.in. wymiar czasu pracy. Jak go ustalić? Przeczytasz w tym artykule

Jaka będzie wysokość pensji minimalnej w 2024 roku?

Aktualny projekt rozporządzenia RM dotyczącego płacy minimalnej zakłada, że przeciętne minimalne wynagrodzenie za pracę w 2024 roku nie powinno być niższe niż ustawowe minimum, tj. 4270,60 złotych brutto. Przewiduje on dwie daty podwyżki wysokości płacy minimalnej:

od 1 stycznia 2024 roku – 4242 złotych
od 1 lipca 2024 roku – 4300 złotych.

Tak ukształtowane progi minimalne spowodują, że przeciętna wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2024 roku wyniesie 4271 złotych. Kwota ta wzrośnie w stosunku do progu obowiązującego w 2023 roku o 642 złote brutto w styczniu 2024 roku, a następnie o 700 złotych brutto w lipcu 2024 roku.

Określenie stawki płacy minimalnej w 2024 roku wiąże się z koniecznością ustalenia wysokości minimalnej stawki godzinowej za wykonaną pracę. W proponowanym rozporządzeniu RM będzie ona wynosić:

od 1 stycznia 2024 roku – 27,70 złotych,
od 1 lipca 2024 roku – 28,10 złotych.

Rozliczenie pensji minimalnej w 2024 roku

Planowana podwyżka pensji oznacza, że od 1 stycznia 2024 roku wynagrodzenie miesięczne pracownika wyniesie nie mniej niż 3191,98 złotych netto (tj. „na rękę”), a od 1 lipca 2024 roku wzrośnie do 3231,53 złotych netto.

Wraz ze wzrostem płacy minimalnej, wzrośnie wysokość składek odprowadzanych do ZUS. W pierwszym półroczu 2024 roku wyniosą łącznie 401,90 złotych. W tę kwotę wchodzi składka:

emerytalna 248,40 złotych,
rentowa 101,08 złotych,
wypadkowa 21,25 złotych,
chorobowa 31,17 złotych.

Skutki zmian w pensji minimalnej w 2024 roku

Planowana podwyżka wynagrodzenia z całą pewnością wpłynie na zwiększenie:

bezpieczeństwa finansowego pracowników,
opieki państwa wobec pracowników,

Wśród kwestii mniej pozytywnych można wyróżnić np.:

możliwe zmniejszenie liczby pracowników zatrudnionych przez mikroprzedsiębiorców,
zwiększenie kosztów po stronie pracodawcy,
prawdopodobieństwo zautomatyzowania pracy służące oszczędnościom,
ryzyko zmniejszenia jakości pracy wśród doświadczonych pracowników spowodowane spłaszczeniem wynagrodzenia w związku z podwyżką płacy minimalnej,
trudności w płynnym funkcjonowaniu wielu branż ze względu na wysokie koszty utrzymania działalności, np. w branży budowlanej.