Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2024 r.

W nowym roku pracodawców planujących powierzenie pracy pracownikom z zagranicy czekają nowości.

Od 1 stycznia zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2024 r. Omawiamy poniżej kluczowe kwestie z tym związane.

Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2024 r. – założenia projektu

Projekt ustawy o zatrudnieniu cudzoziemców służy usprawnieniu procedury dostępu obcokrajowców do polskiego rynku pracy, przy jednoczesnym utrzymaniu zasad obowiązujących obecnie, czyli:

• swobodnym dostępie do rynku pracy dla określonych grup cudzoziemców,
• ograniczonym prawie do podejmowania i wykonywania pracy na warunkach określonych w udzielonym zezwoleniu na pracę lub zezwoleniu na pobyt czasowy w związku z pracą.

Do kluczowych założeń projektu należą m.in.:

• pełna cyfryzacja procesu zatrudnienia – by usprawnić i uprościć postępowania dotyczące udzielania zezwoleń na pracę i oświadczeń o zatrudnieniu cudzoziemców oraz zapobiec negatywnym zjawiskom, takim jak np. zaniżanie standardów na rynku pracy,
• zniesienie tzw. testu rynku pracy,
• korygowanie lub usuwanie z obrotu prawnego omyłkowo wpisanych do ewidencji lub zbędnych oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi,
• doprecyzowanie warunków udzielania zezwolenia na pracę cudzoziemca,
• usuwanie z obrotu prawnego niewykorzystywanych oświadczeń o zatrudnieniu cudzoziemca,
• podwyższenie sankcji za naruszenie warunków zawarcia umowy z cudzoziemcem z 2 000 zł do 30 000 zł.

Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2024 r. – tzw. test rynku pracy w 2024

Tzw. test rynku pracy to złożona procedura, w ramach której pracodawca zamierzający zatrudnić obcokrajowca w Polsce powinien wystąpić do PUP z ofertą pracy. PUP sprawdza rejestry osób bezrobotnych, aby ustalić, czy Polak nie spełnia kryteriów oferty pracy.

Jeśli pracodawca otrzyma z PUP informacje, że na lokalnym rynku nie ma odpowiedniego kandydata do podjęcia pracy, może zatrudnić obcokrajowca. Test rynku pracy w założeniu miał zapewnić możliwość weryfikacji lokalnego rynku i zapewniania Polakom pierwszeństwa zatrudnienia.

Zgodnie z założeniem projektu ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców, tzw. test rynku pracy to przejaw zbędnego formalizmu, zwłaszcza przy relatywnie niskim bezrobociu. Ponadto należy zauważyć, że niektóre zawody są już teraz wyłączone z tego testu, np. informatycy.

Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2024 r. – informatyzacja procesu

Planowana informatyzacja procesu zatrudnienia cudzoziemców ma:

• usprawnić proces wydania decyzji dotyczącej dopuszczenia cudzoziemców do pracy,
• zwiększyć bezpieczeństwo obcokrajowców w ramach stosunku pracy.

Przesłanki odmowy wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca mają być weryfikowane przez system. Sprawdzi on m.in. informację dotyczące:

• przestrzegania przez pracodawcę warunków zatrudnienia obcokrajowca – uprzednie ukaranie zatrudniającego spowoduje, że nie uzyska kolejnego zezwolenia na pracę cudzoziemca,
• wynagrodzenia cudzoziemca – chodzi o ochronę przed rażącą dysproporcją wynagrodzenia obcokrajowców w stosunku do osób z tej samej branży zatrudnianych na rynku lokalnym.

Na elektronizację postępowań, organy publiczne będą miały dwa lata od wejścia w życie ustawy.

Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2024 r. – prawa i obowiązki pracodawcy i cudzoziemca

Planowane od 2024 roku zmiany przewidują, że zarówno pracodawca, jak i obcokrajowiec będą korzystali z systemu elektronicznego w ramach procedury zatrudnienia. Cudzoziemiec, by założyć konto w systemie, będzie potrzebował uwierzytelnionego podpisu elektronicznego.

Do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca, pracodawca będzie musiał założyć konto na portalu praca.gov.pl (będzie to jedyna droga). Za pośrednictwem systemu elektronicznego pracodawca:

• otrzyma wszelkie decyzje wydane w postępowaniach,
• będzie mógł złożyć środki odwoławcze w ramach postępowania.

Cudzoziemiec uzyska dostęp do:

• indywidualnego konta,
• wszystkich decyzji w postępowaniach administracyjnych, których jest stroną,
• informacji dotyczących wcześniejszych postępowań legalizujących pracę cudzoziemca, które zainicjował pracodawca  – ma to zapobiec przekazywaniu cudzoziemcowi przez pracodawcę nieprawdziwych informacji.

Zmiany w zatrudnieniu cudzoziemców w 2024 r. – korzyści z informatyzacji

Zgodnie z założeniem ustawodawcy planowana informatyzacja procesu zatrudnienia cudzoziemców w 2024 roku ma przynieść następujące korzyści:

• krótszy czas oczekiwania przez pracodawcę na wydanie decyzji w sprawach zatrudniania cudzoziemców,
• zwiększenie bezpieczeństwa cudzoziemców,
• wzmocnienie skuteczności kontroli danych o legalności pracy i pobytu cudzoziemców przez instytucje przeprowadzające kontrolę, np. Straż Graniczna,
• ułatwieniu przepływu informacji – do systemu trafią informacje o wjeździe i pobycie cudzoziemca na terytorium RP,
• możliwość pozyskania danych dotyczących cudzoziemca podejmującego pracę w Polsce m.in. z systemów Straży Granicznej, ZUS, KRK.

Inne zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców w 2024 roku

Projekt ustawy zawiera także inne rozwiązania dotyczące zatrudniania cudzoziemców, tj.:

1. Zmianę zasad karania pracodawców za naruszenia pracownicze – wyższe kary za nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi. Ich wysokość będzie zależała od liczby nielegalnie zatrudnionych cudzoziemców.
2. Doprecyzowanie przesłanek odmowy wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca:

• obligatoryjna przesłanka odmowy udzielenia zezwolenia na pracę, tj. nieuiszczanie przez pracodawcę składek na ZUS lub zaliczek na podatek dochodowy,
• kara nałożona na pracodawcę za określone czyny nadal będzie przesłanką odmowy udzielenia zezwolenia na pracę.

3. Przesłanka pozytywna uzyskania zezwolenia na pracę cudzoziemca – wymiar czasu pracy nie niższy niż 1/4 etatu lub 10 godzin tygodniowo.

4. Zamknięta lista okoliczności uniemożliwiających pracodawcy złożenie oświadczenia o zatrudnieniu cudzoziemca w celu jego wpisu do ewidencji oświadczeń. Wystąpienie którejkolwiek będzie podstawą zablokowania możliwości złożenia oświadczenia.

5. Możliwość usuwania z ewidencji niewykorzystywanych oświadczeń o zatrudnieniu.

6. Ewidencjonowanie wyłącznie oświadczenia o zatrudnieniu, na podstawie których cudzoziemcy rzeczywiście wykonują pracę.

7. Przetwarzanie danych osobowych obcokrajowca nie dłużej niż dwa lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym rozwiązano umowę, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Podsumowanie

Nowe przepisy w sposób kompleksowy regulują zasady dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy. Zmiany nie są rewolucyjne. Bazują na znanych rozwiązaniach, wprowadzając pewne optymalizacje.

Służą wyeliminowaniu nieuczciwych praktyk zatrudniających, które prowadziły do zaburzenia równowagi w dostępie do rynku pracy oraz usprawnieniu kontroli legalności pobytu cudzoziemców w Polsce. Ułatwią też przepływ informacji pomiędzy organami publicznymi.

Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat, zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego biura rachunkowego w Łodzi są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc.